Sint-Servaasbasiliek Maastricht en RELIKWIEËN in een Noodkist

Op deze tekening die ik in mei 2021 maakte, zie je de  Sint-Servaasbasiliek op het Vrijthof die naar men aanneemt, gebouwd is op het graf van Sint-Servaas. Over het leven van bisschop Servaas die in de 4^e eeuw werd geboren, is weinig met zekerheid bekend. Verschillende historische bronnen mag je met een flinke korrel zout nemen. Vooral in de middeleeuwen ontstonden tal van legenden over wonderen die in de loop der tijd aan Servaas zijn toegeschreven.

Een van de bekendste legendes is dat hij tijdens een bezoek aan Rome van de apostel Petrus de sleutel van de hemelpoort ontving. De sleutel, alsmede een fresco van het tafereel, zijn te bewonderen in de schatkamer van de Sint Servaaskerk.

Volgens de verhalen was Sint-Servaas een zeer gelovig man en hij zou zelfs verwant zijn aan Johannes de Doper en Jezus Christus. Op latere leeftijd vertrok hij naar Maastricht, waar hij de eerste bisschop van de Nederlanden en patroonheilige van Maastricht werd, en beschouwd wordt als de grondlegger van het christendom in Nederland. Het is echter zeer de vraag of Servaas werkelijk heeft bestaan, en zo ja, of hij ooit in Maastricht is geweest.

Een mooi verhaal is dat keizer Hendrik III besloot een borstbeeld van Servaas te laten maken om hem te eren. Zijn goudsmeden maakten een prachtig beeld, maar Servaas bleef maar scheel kijken. En het lukte hen niet dit te herstellen. De keizer werd woedend en smeet de arme mannen in de kerkers. Later kreeg Hendrik een visioen waarin Servaas hem liet zien dat hij daadwerkelijk scheel was! De goudsmeden werden bevrijd en overladen met geschenken mochten ze weer huiswaarts gaan.

Maar bij religie hoeft het niet altijd logisch of consistent te zijn. Het gaat uiteindelijk om de betekenis die mensen eraan geven. Dus zijn velen ervan overtuigd dat de basiliek de laatste rustplaats is van Servaas. Eerst werd een houten kapel op zijn graf gebouwd die later werd vervangen door een stenen kerk met een crypte. Zo groeide de Sint Servaas in de loop der eeuwen uit tot een belangrijk bedevaartsoord. Van heinde en verre reisden vele pelgrims naar Maastricht om het graf van de heilige bisschop te bezoeken. Daardoor werd de kerk -net als de basiliek in Meerssen– snel te klein en is de gelijknamige basiliek gebouwd met inmiddels een ruim gesorteerde schatkamer aan relieken.

Het kostbaarste voorwerp in die kamer is de ‘Noodkist’ (Servatiusschrijn -ook wel ‘troostkist’ genoemd) waarin de verzegelde beenderen bewaard worden van verschillende heilig verklaarde bisschoppen. Aan deze relieken worden bijzondere krachten toegekend. Ze zouden het kwaad kunnen afweren en vormen een brug tussen het vergankelijke menselijke bestaan en de hemel. Een troostrijke gedachte, zeker in tijden dat we geteisterd worden door pandemieën als Corona. Vandaar dat de kist onlangs verplaatst is van de schatkamer naar het linker transept in de Basiliek. Tijdens de openingstijden van de schatkamer kunnen de bezoekers een kaarsje opsteken en bidden om troost in deze moeilijke tijden.